«Σήκω απάνω κατηγορούμενε!
Ρόμπερτ Οπενχάιμερ!»

Την ερχόμενη Κυριακή 6 Αυγούστου 2023 κλείνουν 78 χρόνια από τον όλεθρο που έσπειρε η ατομική βόμβα του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ,  στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας στις 6 και 8 Αυγούστου 1945.

Ο παραπάνω τίτλος είναι δύο στίχοι από την ποιητική σύνθεση του Νικηφόρου Βρεττάκου «Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ», μια διαμαρτυρία του ποιητή για την φοβερή πυρηνική καταστροφή. Το ποίημα δημοσιεύτηκε το 1954, χρονιά της δικαστικής δίωξης του «πατέρα της ατομικής βόμβας» φυσικού Ρόμπερτ Οπενχάιμερ. Με το ποίημα αυτό ο ποιητής μας αντιτάχθηκε στην απόφαση της πανίσχυρης «Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας» των ΗΠΑ, για την κατασκευή και βόμβας υδρογόνου.

Στο αυτοσχέδιο και επικό ποίημα τούτο ο Βρεττάκος έχει μπροστά του τον κατηγορούμενο Οπενχάιμερ και συνεχίζει:

«Αλλά, φίλε Οπενχάιμερ, όχι,
δεν προσθέσατε τίποτα στην καρδιά μας. Η πράξη σας έμεινε πράξη. Η σελίδα σας έκλεισε.
Τ’ ανάλαφρο σαν αστέρι όνομά σας
έγινε στάχτη στη Χιροσίμα».

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΙΜΕΡ

Γεννήθηκε το 1904 σε μια εύπορη οικογένεια της Νέας Υόρκης και ο Oppenheimer αποφοίτησε από το Χάρβαρντ με ειδίκευση στη χημεία το 1925.

Πριν από το ξέσπασμα του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, ο Oppenheimer εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Berkeley και στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας. Δεν τιμήθηκε ποτέ  με το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική, αν και προτάθηκε για αυτό τρεις φορές.

Δύο χρόνια μετά την επίθεση της Γερμανίας και της Σοβιετικής Ρωσίας στην Πολωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Oppenheimer προσλήφθηκε για να εργαστεί στο διαβόητο Manhattan Project.
Το 1943, ο Oppenheimer διορίστηκε διευθυντής του Εθνικού Εργαστηρίου Los Alamos στο Νέο Μεξικό. Ήταν ενθουσιώδης. Φαινόταν να έχει «αποθέματα αδέσμευτης δύναμης», θυμάται ο φυσικός Isidor Isaac Rabi. Το καθήκον του ήταν να αναπτύξει ατομικά όπλα.

Η ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΔΟΚΙΜΗ

Στις 16 Ιουλίου 1945, πραγματοποιήθηκε η πυρηνική δοκιμή, με την κωδική ονομασία Trinity. Η πρώτη ατομική βόμβα πυροδοτήθηκε με επιτυχία στις 5.29 π.μ. στην έρημο Jornada del Muerto, αλλά ήταν πολύ αργά για να χρησιμοποιηθούν οι ατομικές βόμβες εναντίον της Γερμανίας στον πόλεμο. Αντί αυτού, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τη βόμβα εναντίον της συμμάχου της Γερμανίας, της Ιαπωνίας.

Λίγο μετά τη ρίψη των ατομικών βομβών στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι τον Αύγουστο του 1945, - και ο κόσμος κοκκάλωσε από τότε - ο Οπενχάιμερ αντιμετώπισε τον υπουργό Πολέμου των ΗΠΑ, Χένρι Στίμσον, απαιτώντας την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων.
Ομοίως, μιλώντας με τον Τρούμαν, ο Οπενχάιμερ μίλησε για την αίσθηση ότι «έχει αίμα στα χέρια του». Ο Τρούμαν απέρριψε το συναισθηματικό ξέσπασμα του Οπενχάιμερ. Η ευθύνη για τη χρήση των ατομικών βομβών, εξάλλου, ανήκε στον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων. Η διάψευση του Τρούμαν δεν εμπόδισε τον Οπενχάιμερ να υποστηρίξει την καθιέρωση ελέγχων στην κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών.

EΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ

Στα μεταπολεμικά χρόνια, ο Oppenheimer επιδίωξε μια βαθύτερη κατανόηση της ανθρωπότητας μέσω της εξέτασης των αρχαίων γραφών.  Αλλά η κύρια ανησυχία του ήταν η αναπόφευκτη κούρσα των εξοπλισμών. Υποστήριξε τη δημιουργία ενός διεθνούς οργανισμού που θα ελέγχει την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας και τη χρήση της. Το 1947, μια πολιτική υπηρεσία που ονομάζεται Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ξεκίνησε το έργο της. Ο Oppenheimer ζήτησε έντονα το διεθνή έλεγχο των εξοπλισμών.

Η πρώτη δοκιμή ατομικής βόμβας της Σοβιετικής Ένωσης τον Αύγουστο του 1949 αιφνιδίασε τις ΗΠΑ και ώθησε τους Αμερικανούς ερευνητές να αναπτύξουν μια βόμβα υδρογόνου. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ σκλήρυνε τη θέση της. Το 1952, ο Τρούμαν αρνήθηκε να επαναδιορίσει τον Οπενχάιμερ ως σύμβουλο της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Σήμερα οι Ρώσοι απειλούν τον κόσμο για νέα χρήση των πυρηνικών όπλων, εάν η Δύση δεν σταματήσει τη βοήθειά της προς την Ουκρανία! Ο Β΄ ΠΠ συνεχίζεται…


Σπάνια πλάνα από πυρηνική βόμβα αποκαλύπτουν την πραγματική τους δύναμη

ΜΑΚΑΡΘΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Στην εποχή του κυνηγιού μαγισσών του Joseph McCarthy, οι συνάδελφοί του επιστήμονες θεωρούσαν τον Oppenheimer μάρτυρα της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Να σημειώσουμε εδώ – για τη σύγκριση στη σκέψη των εθνών - ο Wernher von Braun, ένας πρώην Ναζί που έγινε Αμερικανός πρωτοπόρος της πυραυλικής τεχνολογίας, σχολίασε πως στην Αγγλία «ο Οπενχάιμερ θα γινόταν Ιππότης».

Μετά το 1954, ο Oppenheimer υποστήριξε ότι οι επιστήμες και ειδικά οι ανθρωπιστικές επιστήμες δεν είναι ξεχωριστές ανθρώπινες προσπάθειες, αλλά αλληλένδετες και αδιαχώριστες.

Ο Oppenheimer πέθανε σχετικά νέος, σε ηλικία 62 ετών χτυπημένος από τον καρκίνο στον λάρυγγα. Σίγουρα, πλήρωσε ακριβά το πάθος του για το τσιγάρο.

ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Αυτές τις μέρες στη Μελβούρνη αρχίζουν οι προβολές του νέου κινηματογραφικού έργου  «Ο θρίαμβος και η τραγωδία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ».

΄Οποιος το δει πρώτος, ας μας πληροφορήσει για το περιεχόμενό του και ας μας εκθέσει τις απόψεις του και τον ευχαριστούμε εκ των προτέρων.

Τέλος να αναφέρουμε μία γνωστή παρατήρηση που είπε ο Αϊνστάιν για τον Οπενχάιμερ»: «Αγάπησε μια γυναίκα, η οποία δεν τον αγάπησε ποτέ – αυτή ήταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ». Τα συμπεράσματα δικά σας!